Monomorium pharaonis

Z Formicopedia
(Przekierowano z Mrówka faraona)
Skocz do: nawigacja, szukaj
Mrówka faraona
Monomorium pharaonis.jpg
Robotnice. Fot. Curtus
Systematyka
Gromada owady
Rząd błonkoskrzydłe
Podrząd żądłówki
Rodzina mrówkowate
Podrodzina Myrmicinae
Plemię Solenopsidini
Gatunek mrówka faraona
Nazwa systematyczna
Monomorium pharaonis
(Linnaeus, 1758)

Mrówka faraona (Monomorium pharaonis) – gatunek owadów z rzędu błonkoskrzydłych.

Mrówki faraona to gatunek kosmopolityczny przywleczony z Afryki. Mrówka ta jednak pochodzi z Ameryki południowej, gdzie zamieszkują wnętrza pustych pni i gałązek. Została przywleczone do Egiptu przez statki handlowe i tam się zadomowiła. Do Europy przywlekli ją Francuzi w 1798 roku, wracając ze słynnej napoleońskiej bitwy pod Al-Lahun. W chłodniejszych strefach klimatycznych gniazdują wyłącznie w siedzibach ludzkich (ogrzewane budynki są niezbędne do ich przezimowania). Są zmorą bloków mieszkalnych "konkurując" z ludźmi o pożywienie, dzięki swoim niewielkim rozmiarom są w stanie dostać się praktycznie wszędzie, zarówno jeśli chodzi o poszukiwanie pokarmu jak i zakładanie gniazd. Faraonki są trudne do wytępienia. Przyczyną tego jest fakt, że kolonia tych mrówek posiada wiele królowych co pozwala tym mrówkom na szybki rozwój nowej kolonii zaledwie od kilku robotnic i jednej królowej. W przypadku pojawienia się faraonek w bloku mieszkalnym w celu zlikwidowania tych mrówek potrzebne jest wspólne działanie wszystkich mieszkańców.

Wielkość kolonii może dochodzić do wielu setek tysięcy a nawet milionów robotnic. Dzięki różnym strategiom rozmnażania są one praktycznie niezniszczalne. Zwykle trzon każdej koloni stanowi grupa wielu królowych (poliginia), często też kolonie te są wielogniazdowe (polikalia). Zaś nową kolonię może założyć grupa robotnic posiadająca kilka zapłodnionych jaj ze starego gniazda, gdyż są w stanie wyhodować z nich nowe królowe, a następnie z własnych jaj troficznych samce, które zapłodnią dziewicze "księżniczki".

Gniazdują we wszystkich szczelinach jakie są dostępne w budynkach, przemieszczając się swobodnie z mieszkania do mieszkania. Nie mają też specjalnych preferencji żywieniowych zjadając to co jest dostępne u człowieka.

Królowe żyją stosunkowo krótko - 6 do 12 miesięcy, jednak z uwagi na ich liczbę w gnieździe, nie stanowi to problemu, rójki odbywają się często i to bez potrzeby lotów godowych.

Faraonka mylona jest niekiedy z mrówką złodziejką (Solenopsis fugax). Widoczną różnicą jest budowa ich czułek - czułki mrówki złodziejki mają 10 segmentów.

Mrówka faraona posługuje się ścieżkami zapachowymi. Naukowcy adając zachowanie tych mrówek tworzą modele funkcjonowania społeczeństwa regulującego swoje zachowania feromonami. Badania wykazały, że do zostawiania śladów służą włoski na końcu odwłoka. Ścieżki zapachowe budują zarówno mrówki najedzone jaki i te wracające w stronę gniazda bez pokarmu, przy czym intensywność śladu najedzonych mrówek jest większa. Wzmacnianiem śladu zapachowego zajmuje się średnio co dziesiąta mrówka. Fakt, że ślad zapachowy tworzą również mrówki głodne oznacza, że "zmysł węchu" jest głównym zmysłem orientacji tych mrówek. (żródło: abstract "Modulation of pheromone trail strength with food quality in Pharaoh's ant, Monomorium pharaonis").

U płodnych królowych faraonek gruczoł dufoura wytwarza substancję chemiczną, która nie występuje u robotnic i młodych królowych. Substancja ta pozwala na rozpoznawanie matek w gnieździe.


Opis gatunku

Królowa

Wielkość do 4 mm.
Kolor ciała nieznacznie ciemniejszy niż u robotnic.

Samiec

Wielkość 2 mm.
Kolor czarny. Czułki wyprostowane.

Robotnice

Wielkość 1.5 - 2 mm.
Kolor od żółtobrązowego do czerwonego (rudego).
Oczy względnie małe, 6 lub osiem przyoczek. Stylik dwuczłonowy. Czułki 12 segmentowe przy czym trzy ostatnie są zgrubione i tworzą tak zwaną "buławkę". Posiada żądło.

Loty godowe

Rójka w gnieździe przez cały okres aktywności. Samiec umiera po 3 - 5 tygodniach od rójki.

Biotop

Zamieszkuje ludzkie siedziby. Najczęstszymi miejscami występowania są zamknięte przestrzenie o wilgotności około 80% i temperaturze 25-30°C blisko miejsc stanowiących źródło wilgoci takie jak kuchnie, łazienki (np.: szczeliny w ścianach, wolne przestrzenie pod kafelkami). Na gniazda zaadaptowane mogą być też mniej 'typowe' miejsca jak niedomknięte pudełka czy kasety video.

Rozwój

Rozwój robotnicy od jajka do dorosłej mrówki trwa około 38 dni. Samiec i samica rozwijają się w około 42 dni.

Hodowla faraonek

Tych mrówek nie hodujemy! To są mrówki tylko dla naukowców. Jeśli masz ochotę na hodowlę tych mrówek - zostań naukowcem - myrmekologiem.


Linki zewnętrzne

Określenia w innych językach: