|
|
| Linia 1: |
Linia 1: |
| − | {{Mrówka
| + | #Redirect[[Mrówkowate]] |
| − | | Nazwa zwyczajowa=Mrówkowate
| |
| − | | Łacińska=''Formicidae''
| |
| − | | Obrazek=Myrmica rubra MAck.jpg
| |
| − | | Opis_obrazka=Myrmica rubra- 3 kasty
| |
| − | | Domena=
| |
| − | | Królestwo=
| |
| − | | Podkrólestwo=
| |
| − | | Nadtyp=
| |
| − | | Typ=
| |
| − | | Podtyp=
| |
| − | | Gromada=owady
| |
| − | | Podgromada=
| |
| − | | Szczep=
| |
| − | | Nadrząd=
| |
| − | | Rząd=błonkoskrzydłe
| |
| − | | Podrząd=żądłówki
| |
| − | | Rodzina=mrówkowate
| |
| − | | Podrodzina=
| |
| − | | Plemię=
| |
| − | | Rodzaj=
| |
| − | | Gatunek=
| |
| − | | Podgatunek=
| |
| − | | Zoolog=
| |
| − | | Uwagi=
| |
| − | | Galeria=
| |
| − | }}
| |
| − | | |
| − | ==Formicidae==
| |
| − | '''Formicidae''' - jest to rodzina owadów z rzędu [[Błonkówki|błonkówek]]. Należą do organizmów [[eusocjalność|eusocjalnych]]. Bliżsi przodkowie mrówek byli obecni na Ziemi już ok. 150 mln lat temu w późnej jurze. Dominację ekologiczną osiągnęły około 60 mln lat temu. Występują w niemal wszystkich szerokościach geograficznych (wyłączając Antarktydę), a liczbę ich szacuje się na ok 14.000 gatunków. Obecnie mrówki sklasyfikowane są w 21 podroddzin i 283 rodzaje. W [[Polskie gatunki mrówek|Polsce]] występują 103 gatunki zgrupowane w 25 rodzajów i 4 podrodziny. Sześć gatunków przynależy do zawleczonych przez człowieka i żyje wewnątrz budynków (sporadycznie na zewnątrz, jednak nie są one zdolne przetrwać zimy).
| |
| − | | |
| − | Społeczeństwa tych owadów tworzone są w oparciu o 3 główne kasty: [[królowa|królowe]], [[robotnica|robotnice]] i [[samiec|samce]]. Podczas gdy pierwsze dwie formują bazę kolonii, samce pojawiają się tylko w rozwiniętych koloniach i żyją krótko, pełniąc jedynie funkcję reproduktywną. Robotnice są zawsze bezskrzydłe, niekiedy płodne lub o ograniczonej zdolności do rozmnażania, są również córkami królowej. U niektórych gatunków robotnice dzielą się na kolejne podkasty (piastunki, zbieraczki, czy też żołnierzy). One też opiekują się potomstwem, znoszą do gniazda zapasy, budują gniazdo i go bronią. Płodne samce i samice są na ogół uskrzydlone, posiadają większy od robotnic tułów oraz oczy. Są gwarantem przetrwania gatunku.
| |
| − | | |
| − | ==Cechy charakterystyczne==
| |
| − | Mrówki wyróżniają się budową [[czułek|czułka]], w skład którego wchodzi wydłużony człon - trzonek, oraz biczyk złożony z kilku lub kilkunastu kolejnych krótszych członów. Przez to czułki utrzymują swój charakterystyczny kolankowaty kształt. Wyjątkowy dla mrówek jest również gruczoł metapleuralny u wszystkich samic, który odpowiedzialny jest za produkcję płynnego antybiotyku zbieranego w zbiorniczku w tyle tułowia mrówki. Charakterystyczne dla nich i innych błonkówek są także "talia osy" - 1-2 pierwsze człony odwłoka metasomy tworzą charakterystyczne przewężenie - [[pomostek]], które łączy tułów z właściwym "odwłokiem" (7-8 kolejnych członów) oraz 2 pary błoniastych i użyłkowanych skrzydeł (zrzucanych przez królowe po locie godowym). Płodne potomstwo po masowym opuszczeniu gniazda rozpoczyna [[rójka|rójkę]] (lot godowy).
| |
| − | | |
| − | Kolonie liczą od kilkunastu do milionów osobników. Tworzą różnego rodzaju gniazda (od żywych kempingów po wieloletnie kopce) i zajmują przeróżne nisze ekologiczne. Gros gatunków występuje jednak w strefie tropikalnej. Upodobania pokarmowe mrówek są wśród całej rodziny bardzo różnorodne. Można wyróżnić tu między innymi gatunki wszystkożerne, ziarnojady, gatunki prawie wyłącznie mięsożerne czy też hodujące grzyby. Część gatunków wykorzystuje, a nawet hoduje, mszyce lub czerwce dostarczające broniącym je mrówkom pokarm w postaci spadzi.
| |
| − | | |
| − | Gałąź nauki zajmująca się badaniem tych interesujących zwierząt w ramach entomologii nazywana jest [[myrmekologia|myrmekologią]], a badacze nazywani są [[myrmekolog|myrmekologami]]. Jej korzenie sięgają XVII- XVIII wieku, a fundamenty pod jej rozwój położył encyklopedysta R. A. Reaumur ("Histoire naturelle des fourmis"). [http://formicopedia.org/mrowki/Kategoria:Hodowla Hodowla] mrówek w Polsce rozkwitła w ciągu ostatnich kilku lat.
| |
| − | | |
| − | ==Podrodziny==
| |
| − | Rodzinę Formicidae dzielimy na podrodziny:
| |
| − | | |
| − | * [[Aenictogitoninae]]
| |
| − | * [[Agroecomyrmecinae]]
| |
| − | * [[Amblyoponinae]] (wraz z "[[Apomyrmina]]e")
| |
| − | * [[Aneuretinae]]
| |
| − | * [[Cerapachyinae]]
| |
| − | * [[Dolichoderinae]]
| |
| − | * [[Ecitoninae]] (wraz z "[[Dorylinae]]" i"[[Aenictinae]]")
| |
| − | * [[Ectatomminae]]
| |
| − | * [[Formiciinae]]
| |
| − | * [[Formicinae]]
| |
| − | * [[Heteroponerinae]]
| |
| − | * [[Leptanillinae]]
| |
| − | * [[Leptanilloidinae]]
| |
| − | * [[Martialinae]]
| |
| − | * [[Myrmeciinae]] (wraz z "[[Nothomyrmeciinae]]")
| |
| − | * [[Myrmicinae]]
| |
| − | * [[Paraponerinae]]
| |
| − | * [[Ponerinae]]
| |
| − | * [[Proceratiinae]]
| |
| − | * [[Pseudomyrmecinae]]
| |
| − | | |
| − | ==Na podstawie==
| |
| − | * "The Ants of Poland (with reference to the myrmecofauna of Europe)" - W. Czechowski [et al.], 2012, Warszawa
| |
| − | * "Klucze do oznaczania Owadów Polski. Mrówki - Formicidae" - W. Czechowski, A. Radchenko, W. Czechowska, cz. 24, z. 63, 2004, Toruń
| |
| − | * "Świat mrówek", F. Ramade, 1968, Warszawa
| |
| − | * [http://www.antweb.org/world.jsp Antweb]
| |
| − | * [http://tolweb.org/Formicidae/ http://tolweb.org/Formicidae/] - systematyka rodziny mrówek.
| |
| − | * [http://en.wikipedia.org/wiki/Ant anglojęzyczna Wikipedia]
| |
| − | [[Grafika:Kokon larwa MAck.jpg|600px|center|thumb|Fazy rozwojowe mrówek z gatunkuLasius niger]]
| |
| − | | |
| − | <!--
| |
| − | Kingdom Animalia (Animals)
| |
| − | Phylum Arthropoda (Arthropods)
| |
| − | Superclass Hexapoda (Hexapods)
| |
| − | Class Insecta (Insects)
| |
| − | Subclass Pterygota (Winged Insects)
| |
| − | Order Hymenoptera (Ants, Bees, Wasps and Sawflies)
| |
| − | Suborder Apocrita (Ants, Bees and Wasps)
| |
| − | Superfamily Formicoidea (Ants)
| |
| − | Family Formicidae (Ants)
| |
| − | -->
| |
| − | | |
| − | [[kategoria:Systematyka]]
| |
| − | [[kategoria:Słownik]]
| |
| − | [[kategoria:mrówki]]
| |
