Formicidae

Z Formicopedia
Skocz do: nawigacja, szukaj
Mrówkowate
Myrmica rubra MAck.jpg
Myrmica rubra- 3 kasty
Systematyka
Gromada owady
Rząd błonkoskrzydłe
Podrząd żądłówki
Rodzina mrówkowate
Nazwa systematyczna
Formicidae

Formicidae

Formicidae - jest to rodzina owadów z rzędu błonkówek. Należą do organizmów eusocjalnych. Bliżsi przodkowie mrówek byli obecni na Ziemi już ok. 150 mln lat temu w późnej jurze. Dominację ekologiczną osiągnęły około 60 mln lat temu. Występują w niemal wszystkich szerokościach geograficznych (wyłączając Antarktydę), a liczbę ich szacuje się na ok 14.000 gatunków. Obecnie mrówki sklasyfikowane są w 21 podroddzin i 283 rodzaje. W Polsce występują 103 gatunki zgrupowane w 25 rodzajów i 4 podrodziny. Sześć gatunków przynależy do zawleczonych przez człowieka i żyje wewnątrz budynków (sporadycznie na zewnątrz, jednak nie są one zdolne przetrwać zimy).

Społeczeństwa tych owadów tworzone są w oparciu o 3 główne kasty: królowe, robotnice i samce. Podczas gdy pierwsze dwie formują bazę kolonii, samce pojawiają się tylko w rozwiniętych koloniach i żyją krótko, pełniąc jedynie funkcję reproduktywną. Robotnice są zawsze bezskrzydłe, niekiedy płodne lub o ograniczonej zdolności do rozmnażania, są również córkami królowej. U niektórych gatunków robotnice dzielą się na kolejne podkasty (piastunki, zbieraczki, czy też żołnierzy). One też opiekują się potomstwem, znoszą do gniazda zapasy, budują gniazdo i go bronią. Płodne samce i samice są na ogół uskrzydlone, posiadają większy od robotnic tułów oraz oczy. Są gwarantem przetrwania gatunku.

Cechy charakterystyczne

Mrówki wyróżniają się budową czułka, w skład którego wchodzi wydłużony człon - trzonek, oraz biczyk złożony z kilku lub kilkunastu kolejnych krótszych członów. Przez to czułki utrzymują swój charakterystyczny kolankowaty kształt. Wyjątkowy dla mrówek jest również gruczoł metapleuralny u wszystkich samic, który odpowiedzialny jest za produkcję płynnego antybiotyku zbieranego w zbiorniczku w tyle tułowia mrówki. Charakterystyczne dla nich i innych błonkówek są także "talia osy" - 1-2 pierwsze człony odwłoka metasomy tworzą charakterystyczne przewężenie - pomostek, które łączy tułów z właściwym "odwłokiem" (7-8 kolejnych członów) oraz 2 pary błoniastych i użyłkowanych skrzydeł (zrzucanych przez królowe po locie godowym). Płodne potomstwo po masowym opuszczeniu gniazda rozpoczyna rójkę (lot godowy).

Kolonie liczą od kilkunastu do milionów osobników. Tworzą różnego rodzaju gniazda (od żywych kempingów po wieloletnie kopce) i zajmują przeróżne nisze ekologiczne. Gros gatunków występuje jednak w strefie tropikalnej. Upodobania pokarmowe mrówek są wśród całej rodziny bardzo różnorodne. Można wyróżnić tu między innymi gatunki wszystkożerne, ziarnojady, gatunki prawie wyłącznie mięsożerne czy też hodujące grzyby. Część gatunków wykorzystuje, a nawet hoduje, mszyce lub czerwce dostarczające broniącym je mrówkom pokarm w postaci spadzi.

Gałąź nauki zajmująca się badaniem tych interesujących zwierząt w ramach entomologii nazywana jest myrmekologią, a badacze nazywani są myrmekologami. Jej korzenie sięgają XVII- XVIII wieku, a fundamenty pod jej rozwój położył encyklopedysta R. A. Reaumur ("Histoire naturelle des fourmis"). Hodowla mrówek w Polsce rozkwitła w ciągu ostatnich kilku lat.

Podrodziny

Rodzinę Formicidae dzielimy na podrodziny:

Na podstawie

  • "The Ants of Poland (with reference to the myrmecofauna of Europe)" - W. Czechowski [et al.], 2012, Warszawa
  • "Klucze do oznaczania Owadów Polski. Mrówki - Formicidae" - W. Czechowski, A. Radchenko, W. Czechowska, cz. 24, z. 63, 2004, Toruń
  • "Świat mrówek", F. Ramade, 1968, Warszawa
  • Antweb
  • http://tolweb.org/Formicidae/ - systematyka rodziny mrówek.
  • anglojęzyczna Wikipedia
Fazy rozwojowe mrówek z gatunkuLasius niger
Źródło: „https://kb.formicopedia.org/index.php?title=Formicidae&oldid=4897”