Manica rubida: Różnice pomiędzy wersjami
(→Opis Gatunku) |
|||
| Linia 20: | Linia 20: | ||
{{Galeria|21|Wścieklica dorodna}} | {{Galeria|21|Wścieklica dorodna}} | ||
| − | '''Manica rubida''' (''Wścieklica dorodna'') jest największą "czerwoną [[mrówka|mrówką]]" w Polsce, która w dodatku | + | '''Manica rubida''' (''Wścieklica dorodna'') jest największą "czerwoną [[mrówka|mrówką]]" w Polsce, która w dodatku potrafi najboleśniej użądlić. Gatunek żyjący w górzystych partiach Europy, na Kaukazie, Krymie i w Azji Mniejszej - widywany przeważnie na terenach o wysokości 500 - 2000 m n.p.m (szczególnie między 700 a 800 m n.p.m.). |
| − | + | ||
| − | Mrówki te są powolne, korzystają ze spadzi, a także polują na nieduże bezkręgowce. Rójka dwa razy do roku - na wiosnę (kwiecień, p. maja) i jesienią (wrzesień- październik). | + | Mrówki te zwykle tworzą kolonie [[poliginia|poliginiczne]] i [[polikalia|polikaliczne]]. Kolonia zakładana jest półklasztornie (tzn. [[królowa]] co jakiś czas wychodzi z gniazda i udaje się zdobyć pożywienie). Wielkość kolonii liczy najczęściej od kilkuset do kilku tysięcy robotnic. [[Kasta]] robotnic [[monomorfizm|monomorficzna]]. Buduje gniazda pod kamieniami, a w miastach często pod chodnikami z kostki brukowej. Wokół dużego otworu wejściowego do gniazda rozsypany jest piasek i ziemia tworząc szeroki płaskie krater. |
| + | |||
| + | Mrówki te są powolne, korzystają ze spadzi, a także polują na nieduże bezkręgowce. [[Rójka]] dwa razy do roku - na wiosnę (kwiecień, p. maja) i jesienią (wrzesień- październik). | ||
| + | |||
| + | Łatwa do rozpoznania ''[[Myrmicinae]]'' ze względu na czerwony (bursztynowy) kolor i sporą wielkość. Od bardzo podobnych do niej nieco mniejszych ''[[Myrmica]]'' odróżnia tą mrówkę brak kolców propodealnych. Do ciekawszych zachowań tej mrówki należy wynoszenie (transportowanie) obcych osobników poza terytorium kolonii, przy czym osobniki te w stosunku do robotnic ''M. rubida'' okazują uległość. | ||
| − | |||
==Opis Gatunku== | ==Opis Gatunku== | ||
| − | '''Królowa''' | + | '''[[Królowa]]''' |
:Wielkość od 9,5 do 13 mm | :Wielkość od 9,5 do 13 mm | ||
:barwa ciała krwisto czerwona, głowa w przedniej części i końcowa część odwłoka ciemniejsze. Wykształcone przyoczka. | :barwa ciała krwisto czerwona, głowa w przedniej części i końcowa część odwłoka ciemniejsze. Wykształcone przyoczka. | ||
| − | '''Samiec''' | + | '''[[Robotnica]]''' |
| + | :Wielkość od 6 do 7,5 mm | ||
| + | :koloru pomarańczowoczerwonego lub czerwonego. Odwłok delikatnie ciemniejszy. Głowa wraz z tułowiem mocno rzeźbione (marszczone), odwłok natomiast gładki i błyszczący. Na całym ciele długawe i stojące włoski. Wyraźny szew między szerszym pronotum i mezonotum, podobnie wyraźne przewężenie metanotalne. Długie stojące włoski na całym ciele. | ||
| + | |||
| + | [[Czułki]] królowych i robotnic 12-członowe, petiolus z długą szypułką i okrągłym węzełkiem. | ||
| + | |||
| + | '''[[Samiec]]''' | ||
:Wielkość od 8 do 10 mm | :Wielkość od 8 do 10 mm | ||
:Samce porównywalne rozmiarami lub nieco mniejsze od królowych. Czułki 13- segmentowe, z czego trzonek jest krótki. Kolor czarny, lub brunatny. | :Samce porównywalne rozmiarami lub nieco mniejsze od królowych. Czułki 13- segmentowe, z czego trzonek jest krótki. Kolor czarny, lub brunatny. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
===Występowanie=== | ===Występowanie=== | ||
| − | Środowiskiem tej mrówki są dobrze nasłonecznione trawiaste i/lub kamieniste otwarte tereny górskie z ubogą roślinnością (od 500 do 2000 m n.p.m.) | + | Gatunek o niewielkich zdolnościach przystosowawczych ([[oligotop]]) - w Polsce zasiedla wyżyny, przede wszystkim nasłonecznione i suche kamieniste tereny otwarte z rzadką roślinnością. Zasiedla także łąki, pastwiska i nadrzeczne terasy. |
| + | Środowiskiem tej mrówki są dobrze nasłonecznione trawiaste i/lub kamieniste otwarte tereny górskie z ubogą roślinnością (od 500 do 2000 m n.p.m.). Dość licznie spotykana jest w miastach południowej Polski i w górach. | ||
=== Hodowla === | === Hodowla === | ||
| Linia 64: | Linia 70: | ||
*"The ants (Hymenoptera, Formicidae) of Poland" - W. Czechowski, A. Radchenko, W. Czechowska, 2002, Warszawa | *"The ants (Hymenoptera, Formicidae) of Poland" - W. Czechowski, A. Radchenko, W. Czechowska, 2002, Warszawa | ||
*"Klucze do oznaczania Owadów Polski. Mrówki - Formicidae" - W. Czechowski, A. Radchenko, W. Czechowska, cz. 24, z. 63, 2004, Toruń | *"Klucze do oznaczania Owadów Polski. Mrówki - Formicidae" - W. Czechowski, A. Radchenko, W. Czechowska, cz. 24, z. 63, 2004, Toruń | ||
| + | *"Społeczeństwa owadów"- E.O. Wilson, 1979, Warszawa | ||
i obserwacji hodowców | i obserwacji hodowców | ||
Wersja z 19:30, 23 cze 2013
| Wścieklica dorodna | |
| |
| Zobacz album zdjęć | |
| Systematyka | |
| Gromada | owady |
| Rząd | błonkoskrzydłe |
| Podrząd | żądłówki |
| Rodzina | mrówkowate |
| Podrodzina | Myrmicinae |
| Plemię | Myrmicini |
| Nazwa systematyczna | |
| Manica rubida | |
| (Latreille, 1802) | |
Manica rubida (Wścieklica dorodna) jest największą "czerwoną mrówką" w Polsce, która w dodatku potrafi najboleśniej użądlić. Gatunek żyjący w górzystych partiach Europy, na Kaukazie, Krymie i w Azji Mniejszej - widywany przeważnie na terenach o wysokości 500 - 2000 m n.p.m (szczególnie między 700 a 800 m n.p.m.).
Mrówki te zwykle tworzą kolonie poliginiczne i polikaliczne. Kolonia zakładana jest półklasztornie (tzn. królowa co jakiś czas wychodzi z gniazda i udaje się zdobyć pożywienie). Wielkość kolonii liczy najczęściej od kilkuset do kilku tysięcy robotnic. Kasta robotnic monomorficzna. Buduje gniazda pod kamieniami, a w miastach często pod chodnikami z kostki brukowej. Wokół dużego otworu wejściowego do gniazda rozsypany jest piasek i ziemia tworząc szeroki płaskie krater.
Mrówki te są powolne, korzystają ze spadzi, a także polują na nieduże bezkręgowce. Rójka dwa razy do roku - na wiosnę (kwiecień, p. maja) i jesienią (wrzesień- październik).
Łatwa do rozpoznania Myrmicinae ze względu na czerwony (bursztynowy) kolor i sporą wielkość. Od bardzo podobnych do niej nieco mniejszych Myrmica odróżnia tą mrówkę brak kolców propodealnych. Do ciekawszych zachowań tej mrówki należy wynoszenie (transportowanie) obcych osobników poza terytorium kolonii, przy czym osobniki te w stosunku do robotnic M. rubida okazują uległość.
Spis treści
Opis Gatunku
- Wielkość od 9,5 do 13 mm
- barwa ciała krwisto czerwona, głowa w przedniej części i końcowa część odwłoka ciemniejsze. Wykształcone przyoczka.
- Wielkość od 6 do 7,5 mm
- koloru pomarańczowoczerwonego lub czerwonego. Odwłok delikatnie ciemniejszy. Głowa wraz z tułowiem mocno rzeźbione (marszczone), odwłok natomiast gładki i błyszczący. Na całym ciele długawe i stojące włoski. Wyraźny szew między szerszym pronotum i mezonotum, podobnie wyraźne przewężenie metanotalne. Długie stojące włoski na całym ciele.
Czułki królowych i robotnic 12-członowe, petiolus z długą szypułką i okrągłym węzełkiem.
- Wielkość od 8 do 10 mm
- Samce porównywalne rozmiarami lub nieco mniejsze od królowych. Czułki 13- segmentowe, z czego trzonek jest krótki. Kolor czarny, lub brunatny.
Występowanie
Gatunek o niewielkich zdolnościach przystosowawczych (oligotop) - w Polsce zasiedla wyżyny, przede wszystkim nasłonecznione i suche kamieniste tereny otwarte z rzadką roślinnością. Zasiedla także łąki, pastwiska i nadrzeczne terasy. Środowiskiem tej mrówki są dobrze nasłonecznione trawiaste i/lub kamieniste otwarte tereny górskie z ubogą roślinnością (od 500 do 2000 m n.p.m.). Dość licznie spotykana jest w miastach południowej Polski i w górach.
Hodowla
Gatunek polecany osobom z pewnym doświadczeniem w hodowli mrówek, królową podczas wychowu pierwszego potomstwa należy dokarmiać, oraz najlepiej zapewnić jakąkolwiek arenę, ponieważ inaczej królowa przez większość czasu będzie szarpać watę u wylotu probówki, aby się wydostać.
Doświadczenia hodowlane (explay)
1) Przy dużych i rozwiniętych koloniach można zauważyć robotnice z głowami podobnymi do żołnierzy u innych gatunków mrówek.
2) W moich koloniach obserwowałem czasem robotnice, u których nawet po kilku miesiącach pancerz nie wybarwił się na czerwono, tylko cały czas pozostawał jasno żółty, robotnice te nigdy nie opuszczały gniazda, lecz tylko zajmowały się potomstwem.
Obserwacje (gn2008)
- 10 maja (wieczorem) - przy wyjściu jednego z gniazd (Lwowska) zauważyłem samca. Wyszedł przed gniazdo i wrócił do środka. Zdjęcie można zobaczyć w galerii: [1].
- 18 maja (przed południem) wczoraj i w nocy padało, temperatura około 20stC. Słońce rzadko wychodzi, od południa ma być deszcz ciągły. W gnieżdzie (4 latarnia obok biedronki) widoczne samice. Wyszło ich pięć. Siedziały na kopcu i łodygach niskich traw rosnących ponad gniazdem. Nie poruszały skrzydełkami - to tylko spacer prze zamiaru wlotu. Królowa wzięta na rękę chodzi spokojnie. Ma bardzo ładny bursztynowy kolor. Niestety nie miałem aparatu, aby zrobić zdjęcie.
Określenia w innych językach:
- niemiecki: Große Knotenameise
Na podstawie
- "The Ants of Poland (with reference to the myrmecofauna of Europe)" - W. Czechowski [et al.], 2012, Warszawa
- "The ants (Hymenoptera, Formicidae) of Poland" - W. Czechowski, A. Radchenko, W. Czechowska, 2002, Warszawa
- "Klucze do oznaczania Owadów Polski. Mrówki - Formicidae" - W. Czechowski, A. Radchenko, W. Czechowska, cz. 24, z. 63, 2004, Toruń
- "Społeczeństwa owadów"- E.O. Wilson, 1979, Warszawa
i obserwacji hodowców
linki zewnętrzne
- http://www.ameisenwiki.de/index.php/Manica_rubida
- http://www.oegef.at/MN_23-27.pdf - publikacja o tym, że Manica może być hostem dla Modraszka rebeli - zobacz filmy do publikacji: http://www.zool.klte.hu/macman/
