Manica rubida
| Wścieklica dorodna | |
| |
| Zobacz album zdjęć | |
| Systematyka | |
| Gromada | owady |
| Rząd | błonkoskrzydłe |
| Podrząd | żądłówki |
| Rodzina | mrówkowate |
| Podrodzina | Myrmicinae |
| Plemię | Myrmicini |
| Nazwa systematyczna | |
| Manica rubida | |
| (Latreille, 1802) | |
Manica rubida (Wścieklica dorodna) jest największą "czerwoną mrówką" w Polsce, która w dodatku ma najboleśniejsze użądlenie. Kolonię zakładają półklasztornie (tzn. królowa co jakiś czas wychodzi z gniazda i udaje się zdobyć pożywienie). Wielkość kolonii dochodzi do kilku tysięcy robotnic. Zwykle tworzą kolonie poliginiczne i polikaliczna. Kasta robotnic monomorficzna. Mrówki te są powolne, korzystają ze spadzi, a także polują na nieduże bezkręgowce. Rójka dwa razy do roku - na wiosnę (kwiecień, p. maja) i jesienią (wrzesień- październik).
Środowiskiem tej mrówki są dobrze nasłonecznione trawiaste i/lub kamieniste otwarte tereny górskie z ubogą roślinnością (od 500 do 2000 m n.p.m.). Występuje często na łąkach, pastwiskach i terasach rzecznych. Dość licznie spotykana jest w miastach południowej Polski i w górach. Buduje gniazda pod kamieniami, a w miastach często pod chodnikami z kostki brukowej. Wokół dużego otworu wejściowego do gniazda rozsypany jest piasek i ziemia tworząc szeroki płaskie krater.
Łatwa do rozpoznania Myrmicinae ze względu na czerwony (bursztynowy) kolor i sporą wielkość. Od bardzo podobnych do niej nieco mniejszych Myrmica odróżnia tą mrówkę brak kolców propodealnych. Czułki królowych i robotnic 12-członowe, petiolus z długą szypułką i okrągłym węzełkiem.
Spis treści
Wygląd
Robotnice długości od 6,5- 7,5 mm, koloru pomarańczowoczerwonego lub nieco ciemniejsze. Odwłok delikatnie ciemniejszy. Głowa wraz z tułowiem mocno rzeźbione (marszczone), odwłok natomiast gładki i błyszczący. Na całym ciele długawe i stojące włoski. Wyraźny szew między szerszym pronotum i mezonotum, podobnie wyraźne przewężenie metanotalne.
Królowe uskrzydlone, większe od robotnic - od 8 do 10 mm długości. Zbliżone ubarwieniem i cechami drugorzędowymi do robotnic. Wykształcone przyoczka.
Samce porównywalne rozmiarami lub nieco mniejsze od królowych. Czułki 13- segmentowe, z czego trzonek jest krótki.
Rójka na wiosnę lub od sierpnia do września.
Obserwacje (gn2008)
- 10 maja (wieczorem) - przy wyjściu jednego z gniazd (Lwowska) zauważyłem samca. Wyszedł przed gniazdo i wrócił do środka. Zdjęcie można zobaczyć w galerii: [1].
- 18 maja (przed południem) wczoraj i w nocy padało, temperatura około 20stC. Słońce rzadko wychodzi, od południa ma być deszcz ciągły. W gnieżdzie (4 latarnia obok biedronki) widoczne samice. Wyszło ich pięć. Siedziały na kopcu i łodygach niskich traw rosnących ponad gniazdem. Nie poruszały skrzydełkami - to tylko spacer prze zamiaru wlotu. Królowa wzięta na rękę chodzi spokojnie. Ma bardzo ładny bursztynowy kolor. Niestety nie miałem aparatu, aby zrobić zdjęcie.
Określenia w innych językach:
- niemiecki: Große Knotenameise
Na podstawie
- "The Ants of Poland (with reference to the myrmecofauna of Europe)" - W. Czechowski [et al.], 2012, Warszawa
- "The ants (Hymenoptera, Formicidae) of Poland" - W. Czechowski, A. Radchenko, W. Czechowska, 2002, Warszawa
- "Klucze do oznaczania Owadów Polski. Mrówki - Formicidae" - W. Czechowski, A. Radchenko, W. Czechowska, cz. 24, z. 63, 2004, Toruń
i obserwacji hodowców
linki zewnętrzne
- http://www.ameisenwiki.de/index.php/Manica_rubida
- http://www.oegef.at/MN_23-27.pdf - publikacja o tym, że Manica może być hostem dla Modraszka rebeli - zobacz filmy do publikacji: http://www.zool.klte.hu/macman/
