Myrmica rubra: Różnice pomiędzy wersjami

Z Formicopedia
Skocz do: nawigacja, szukaj
(Uzupełnienie)
Linia 18: Linia 18:
 
}}
 
}}
  
−
'''Wścieklica zwyczajna''' (łac. ''Myrmica rubra'') jest pospolitą "czerwoną [[mrówka|mrówką]]" spotykaną w lasach pod korzeniami drzew, kamieniami, korą próchniejących drzew. W miastach spotkać można ją na przykład pod próchniejącymi starymi deskami oraz kamieniami. Nie zakłada stałych, wieloletnich gniazd lecz często zmienia miejsce pobytu i żerowania, budując proste gniazda z rzadkim nadziemnym kopczykiem. Młoda królowa zakłada gniazdo w sposób częściowo [[klasztorny sposób zakładania gniazda|klasztorny]], bądź poprzez dołączenie do już istniejącej kolonii poliginicznej. W jednym gnieździe znajduje się jedna do kilkunastu królowych. Poczwarki wścieklicy są nagie, gdyż nie zamykają się w kokonach jak u mrówek wyżej stojących w ewolucji (Lasius, Formica, Camponotus). Larwy często karmione są przez położenie na kawałkach upolowanych owadów. Mrówka ta znana jest z bolesnych użądleń, które mogą się zdarzyć w przypadku naruszenia gniazda.
+
'''Wścieklica zwyczajna''' (łac. ''Myrmica rubra'') jest pospolitą "czerwoną [[mrówka|mrówką]]" spotykaną w różnych habitatach. Gniazda buduje tak w ziemi, jak i pod korzeniami drzew, w kępkach traw, pod kamieniami, mchem, czy korą próchniejących drzew. Jest również jedną z najczęściej spotykanych mrówek strefy umiarkowanej. W Ameryce Północnej występuje jako gatunek silnie inwazyjny pod nazwą "European fire ant" - europejskiej mrówki ognistej, nazwę zawdzięczając boleśnie i swędząco znanym użądleniom. Gatunek ten należy do wyjątkowo agresywnych mrówek -niepokojona [[robotnica]] przechodzi od razu do ataku. Zajadle walczy tak z własnym, jak i z innymi gatunkami. Na pokarm tych mrówek składa się głównie spadź mszyc i czerwców (w większym stopniu niż u pozostałych Myrmica) oraz nektar (szczególnie baldaszkowatych) i -co jest dość niezwykłe- pyłek sosny zwyczajnej - ''Pinus sylvestris'' (podobnie jak ''[[Myrmica schencki]]''), których mrówki poszukują nawet na drzewach. W związku z poprzednim, jest zdolna hodować mszyce i dbać o ich potomstwo niemal jak o własne. Są to również mrówki drapieżne. [[Rójka|Rójki]] odbywają się w ciepłe dni sierpnia i września, jednak błądzącą królową można spotkać już od pierwszych słonecznych dni marca.
  
−
=== Opis gatunku ===
+
Bardzo często napotykana w miastach, gdzie spotkać można ją na przykład pod próchniejącymi starymi deskami oraz kamieniami. Nie wybrzydza w doborze miejsca na gniazdo, potrafi wykorzystywać również różne sztuczne odpady. Rzadziej występuje w lasach, gdzie ustępuje pola ''[[Myrmica ruginodis]]''. Nie zakłada stałych, wieloletnich gniazd, lecz często zmienia miejsce pobytu i żerowania, przez co buduje proste gniazda, w których nie dba o porządek. Gniazda te często nakrywa nadziemny kopczyk z drobnych pozostałości roślin lub piachu. Jest to mrówka [[ubikwist|wszędobylska]], najbardziej wilgociolubna wśród europejskich gatunków tego rodzaju. Szczególnie licznie występuje na nizinach i otwartych przestrzeniach, a zwłaszcza na łąkach i ogrodach o wysokim poziomie wód gruntowych.
−
'''Królowa'''
+
 
 +
Młoda [[królowa]] zakłada [[gniazdo]] w sposób częściowo [[klasztorny sposób zakładania gniazda|klasztorny]] (co oznacza, że od czasu do czasu udaje się w poszukiwaniu pożywienia), bądź poprzez dołączenie do już istniejącej kolonii [[poliginia|poliginicznej]]. W jednym gnieździe znajduje się jedna do [[poliginia|kilkunastu]] [[królowa|królowych]] oraz kilka tysięcy  do blisko 10.000 [[robotnica|robotnic]] towarzyszących. Mrówki te mogą tworzyć [[polikalia|systemy połączonych ze sobą gniazd]].
 +
 
 +
U ''Myrmica rubra'' występują królowe [[mikrogina|mikroginiczne]], które przez pewien czas traktowano jako odrębny gatunek - ''[[Myrica microrubra]]''. Na podstawie badań morfometrycznych i genetycznych rozpoznano, że istnienie dwóch wariantów królowych jest wyrazem różnych strategii rozmnażania. Przypuszcza się również, jakoby mikroginy mogły być wyodrębniającym się zaczątkowym gatunkiem pasożyta. Wiele jednak jest w tej kwestii wciąż niejasności i wymaga wyjaśnień.
 +
Mikroginy mogą towarzyszyć normalnej wielkości królowym w gnieździe, jako [[pasożytnictwo|pasożyty]] obligatoryjne. Z potomstwa mikroginy dużo częściej niż od normalnej wielkości matki pojawia się potomstwo płciowe (do blisko 40 krotności przebicia), natomiast produkcja robotnic jest w dużej mierze ograniczona.
 +
 
 +
Poczwarki nie są kryte [[kokon|oprzędem]], w przeciwieństwie do mrówek wyżej stojących w ewolucji (Lasius, Formica, Camponotus). [[larwa|Larwy]] często karmione są przez położenie na kawałkach upolowanych owadów lub ułożenie części zdobyczy bezpośrednio na larwie. Mrówki te mają również złożony system komunikacji feromonalnej. W hodowli są wyjątkowo destrukcyjne dla miękkich materiałów gniazdowych i należą do mrówek niedbających o jego czystość.
 +
 
 +
== Wygląd ==
 +
'''[[Królowa]]'''
 
:Wielkość od 5 do 7,5 mm
 
:Wielkość od 5 do 7,5 mm
 
:Kolor ciemno czerwony, tułów ciemniejszy niż u robotnic.
 
:Kolor ciemno czerwony, tułów ciemniejszy niż u robotnic.
 +
:Królowe tego gatunku są wyraźnie większe niż u reszty Myrmica.
 +
 +
'''[[Robotnica]]'''
 +
:Wielkość od 3,5 do 5 mm
 +
:Kolor ciemno czerwony, do ciemno pomarańczowego.
  
−
'''Samiec'''
+
Krawędzie czołowe robotnic i królowych płynnie przechodzą w wyraźne zmarszczki okalające nasadę czułków. Czułki bez dodatkowego listewkowatego lub płatowatego wyrostka, łagodnie wygięty u podstawy. Krótkie kolce propodeum. Węzełki pomostka bez urzeźbienia, lub z delikatnymi zmarszczeniami, a wierzchołek petiolusa nie spłaszczony lecz zaokrąglony.
 +
 
 +
'''[[Samiec]]'''
 
:Wielkość od 4 do 5 mm
 
:Wielkość od 4 do 5 mm
−
:Kolor czarny.
+
:Kolor czarny. Czułki i nogi jaśniejsze.
 +
:Trzonek czułka łagodnie wygięty u podstawy, w dodatku długi i smukły.
 +
 
  
−
'''Robotnica'''
 
−
:Wielkość od 4 do 6 mm
 
−
:Kolor ciemno czerwony, do ciemno pomarańczowego.
 
  
 
===Zobacz też===
 
===Zobacz też===
 
* [[Manica rubida]]
 
* [[Manica rubida]]
 +
* [[Myrmicinae]]
 +
* [[Myrmica schencki]]
 +
* [[Myrmica ruginodis]]
 +
* [[Myrmica microrubra]]
 +
 +
==Na podstawie==
 +
*"The Ants of Poland (with reference to the myrmecofauna of Europe)" - W. Czechowski [et al.], 2012, Warszawa
 +
*"The ants (Hymenoptera, Formicidae) of Poland" - W. Czechowski, A. Radchenko, W. Czechowska, 2002, Warszawa
 +
*"Klucze do oznaczania Owadów Polski. Mrówki - Formicidae" - W. Czechowski, A. Radchenko, W. Czechowska, cz. 24, z. 63, 2004, Toruń
 +
*[http://www.czlowiekiprzyroda.eu/Ksiazki/34.pdf "Mrówki środowisk leśnych Polski - przewodnik terenowy" - L. i A. Krzysztofiak, 2006]
 +
*[http://www.antcat.org/documents/4716/Steiner_et_al_2006_J_Evol_Biol_early_online.pdf "No sympatric speciation here- multiple data sources show that the ant Myrmica microrubra is not a separate species but an alternate reproductive morph of Myrmica rubra" - Steiner (et al.), 2006]
 +
* [http://www.antcat.org/documents/4715/Steiner_et_al_2006_Erratum.pdf Errata do powyższego]
 +
* [http://www.miiz.waw.pl/pliki/pracownicy/czechowski/pollen-zm.pdf "Rubbish dumps reveal the diet of ant colonies- Myrmica schencki Em. and Myrmica rubra (L.) (Hymenoptera: Formicidae) as facultative pollen-eaters"- Czechowski (et al.), 2008]
  
 +
===Linki zewnętrzne===
 +
* [https://sites.google.com/a/rsu5.org/invasive/maine-invasive-species/european-fire-ant-myrmica-rubra artykuł na The Maine Invasion - European fire ant. Ze zbiorem informacji na temat Myrmica rubra]
 +
* [http://en.wikipedia.org/wiki/Myrmica_rubra M. rubra na angielskiej wikipedii]
 +
* [http://www.antweb.org/description.do?genus=myrmica&name=rubra&rank=species M. rubra na AntWeb - zdjęcia okazów]
 +
* [http://www.antcat.org/references?utf8=%E2%9C%93&search_selector=Search+for&q=myrmica+rubra&commit=Go Zbiór publikacji na temat M. rubra, w tym kilka dostępnych w internecie w postaci pdf]
 +
* [http://users.v-lo.krakow.pl/~locutus/data/myrmica.rubra.html Opis na stronie Locutus'a]
  
−
==Linki zewnętrzne==
 
−
*
 
  
 
<!-- {{Galeria|27|Myrmica}} -->
 
<!-- {{Galeria|27|Myrmica}} -->

Wersja z 10:52, 3 cze 2013

Wścieklica zwyczajna
Myrmica rubra MAck.jpg
Systematyka
Gromada owady
Rząd błonkoskrzydłe
Podrząd żądłówki
Rodzina mrówkowate
Podrodzina Myrmicinae
Plemię Myrmicini
Nazwa systematyczna
Myrmica rubra
(Linnaeus, 1758)

Wścieklica zwyczajna (łac. Myrmica rubra) jest pospolitą "czerwoną mrówką" spotykaną w różnych habitatach. Gniazda buduje tak w ziemi, jak i pod korzeniami drzew, w kępkach traw, pod kamieniami, mchem, czy korą próchniejących drzew. Jest również jedną z najczęściej spotykanych mrówek strefy umiarkowanej. W Ameryce Północnej występuje jako gatunek silnie inwazyjny pod nazwą "European fire ant" - europejskiej mrówki ognistej, nazwę zawdzięczając boleśnie i swędząco znanym użądleniom. Gatunek ten należy do wyjątkowo agresywnych mrówek -niepokojona robotnica przechodzi od razu do ataku. Zajadle walczy tak z własnym, jak i z innymi gatunkami. Na pokarm tych mrówek składa się głównie spadź mszyc i czerwców (w większym stopniu niż u pozostałych Myrmica) oraz nektar (szczególnie baldaszkowatych) i -co jest dość niezwykłe- pyłek sosny zwyczajnej - Pinus sylvestris (podobnie jak Myrmica schencki), których mrówki poszukują nawet na drzewach. W związku z poprzednim, jest zdolna hodować mszyce i dbać o ich potomstwo niemal jak o własne. Są to również mrówki drapieżne. Rójki odbywają się w ciepłe dni sierpnia i września, jednak błądzącą królową można spotkać już od pierwszych słonecznych dni marca.

Bardzo często napotykana w miastach, gdzie spotkać można ją na przykład pod próchniejącymi starymi deskami oraz kamieniami. Nie wybrzydza w doborze miejsca na gniazdo, potrafi wykorzystywać również różne sztuczne odpady. Rzadziej występuje w lasach, gdzie ustępuje pola Myrmica ruginodis. Nie zakłada stałych, wieloletnich gniazd, lecz często zmienia miejsce pobytu i żerowania, przez co buduje proste gniazda, w których nie dba o porządek. Gniazda te często nakrywa nadziemny kopczyk z drobnych pozostałości roślin lub piachu. Jest to mrówka wszędobylska, najbardziej wilgociolubna wśród europejskich gatunków tego rodzaju. Szczególnie licznie występuje na nizinach i otwartych przestrzeniach, a zwłaszcza na łąkach i ogrodach o wysokim poziomie wód gruntowych.

Młoda królowa zakłada gniazdo w sposób częściowo klasztorny (co oznacza, że od czasu do czasu udaje się w poszukiwaniu pożywienia), bądź poprzez dołączenie do już istniejącej kolonii poliginicznej. W jednym gnieździe znajduje się jedna do kilkunastu królowych oraz kilka tysięcy do blisko 10.000 robotnic towarzyszących. Mrówki te mogą tworzyć systemy połączonych ze sobą gniazd.

U Myrmica rubra występują królowe mikroginiczne, które przez pewien czas traktowano jako odrębny gatunek - Myrica microrubra. Na podstawie badań morfometrycznych i genetycznych rozpoznano, że istnienie dwóch wariantów królowych jest wyrazem różnych strategii rozmnażania. Przypuszcza się również, jakoby mikroginy mogły być wyodrębniającym się zaczątkowym gatunkiem pasożyta. Wiele jednak jest w tej kwestii wciąż niejasności i wymaga wyjaśnień. Mikroginy mogą towarzyszyć normalnej wielkości królowym w gnieździe, jako pasożyty obligatoryjne. Z potomstwa mikroginy dużo częściej niż od normalnej wielkości matki pojawia się potomstwo płciowe (do blisko 40 krotności przebicia), natomiast produkcja robotnic jest w dużej mierze ograniczona.

Poczwarki nie są kryte oprzędem, w przeciwieństwie do mrówek wyżej stojących w ewolucji (Lasius, Formica, Camponotus). Larwy często karmione są przez położenie na kawałkach upolowanych owadów lub ułożenie części zdobyczy bezpośrednio na larwie. Mrówki te mają również złożony system komunikacji feromonalnej. W hodowli są wyjątkowo destrukcyjne dla miękkich materiałów gniazdowych i należą do mrówek niedbających o jego czystość.

Wygląd

Królowa

Wielkość od 5 do 7,5 mm
Kolor ciemno czerwony, tułów ciemniejszy niż u robotnic.
Królowe tego gatunku są wyraźnie większe niż u reszty Myrmica.

Robotnica

Wielkość od 3,5 do 5 mm
Kolor ciemno czerwony, do ciemno pomarańczowego.

Krawędzie czołowe robotnic i królowych płynnie przechodzą w wyraźne zmarszczki okalające nasadę czułków. Czułki bez dodatkowego listewkowatego lub płatowatego wyrostka, łagodnie wygięty u podstawy. Krótkie kolce propodeum. Węzełki pomostka bez urzeźbienia, lub z delikatnymi zmarszczeniami, a wierzchołek petiolusa nie spłaszczony lecz zaokrąglony.

Samiec

Wielkość od 4 do 5 mm
Kolor czarny. Czułki i nogi jaśniejsze.
Trzonek czułka łagodnie wygięty u podstawy, w dodatku długi i smukły.


Zobacz też

Na podstawie

Linki zewnętrzne


Źródło: „https://kb.formicopedia.org/index.php?title=Myrmica_rubra&oldid=5099”