|
|
| (Nie pokazano 4 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) |
| Linia 18: |
Linia 18: |
| | }} | | }} |
| | | | |
| − | '''Wścieklica zwyczajna''' (łac. ''Myrmica rubra'') jest pospolitą "czerwoną [[mrówka|mrówką]]" spotykaną w różnych habitatach. Gniazda buduje tak w ziemi, jak i pod korzeniami drzew, w kępkach traw, pod kamieniami, mchem, czy korą próchniejących drzew. Jest również jedną z najczęściej spotykanych mrówek strefy umiarkowanej. W Ameryce Północnej występuje jako gatunek silnie inwazyjny pod nazwą "European fire ant" - europejskiej mrówki ognistej, nazwę zawdzięczając boleśnie i swędząco znanym użądleniom. Gatunek ten należy do wyjątkowo agresywnych mrówek -niepokojona [[robotnica]] przechodzi od razu do ataku. Zajadle walczy tak z własnym, jak i z innymi gatunkami. Na pokarm tych mrówek składa się głównie spadź mszyc i czerwców (w większym stopniu niż u pozostałych Myrmica) oraz nektar (szczególnie baldaszkowatych) i -co jest dość niezwykłe- pyłek sosny zwyczajnej - ''Pinus sylvestris'' (podobnie jak ''[[Myrmica schencki]]''), których mrówki poszukują nawet na drzewach. W związku z poprzednim, jest zdolna hodować mszyce i dbać o ich potomstwo niemal jak o własne. Są to również mrówki drapieżne. [[Rójka|Rójki]] odbywają się w ciepłe dni sierpnia i września, jednak błądzącą królową można spotkać już od pierwszych słonecznych dni marca.
| |
| | | | |
| − | Bardzo często napotykana w miastach, gdzie spotkać można ją na przykład pod próchniejącymi starymi deskami oraz kamieniami. Nie wybrzydza w doborze miejsca na gniazdo, potrafi wykorzystywać również różne sztuczne odpady. Rzadziej występuje w lasach, gdzie ustępuje pola ''[[Myrmica ruginodis]]''. Nie zakłada stałych, wieloletnich gniazd, lecz często zmienia miejsce pobytu i żerowania, przez co buduje proste gniazda, w których nie dba o porządek. Gniazda te często nakrywa nadziemny kopczyk z drobnych pozostałości roślin lub piachu. Jest to mrówka [[ubikwist|wszędobylska]], najbardziej wilgociolubna wśród europejskich gatunków tego rodzaju. Szczególnie licznie występuje na nizinach i otwartych przestrzeniach, a zwłaszcza na łąkach i ogrodach o wysokim poziomie wód gruntowych.
| |
| | | | |
| − | Młoda [[królowa]] zakłada [[gniazdo]] w sposób częściowo [[klasztorny sposób zakładania gniazda|klasztorny]] (co oznacza, że od czasu do czasu udaje się w poszukiwaniu pożywienia), bądź poprzez dołączenie do już istniejącej kolonii [[poliginia|poliginicznej]]. W jednym gnieździe znajduje się jedna do [[poliginia|kilkunastu]] [[królowa|królowych]] oraz kilka tysięcy do blisko 10.000 [[robotnica|robotnic]] towarzyszących. Mrówki te mogą tworzyć [[polikalia|systemy połączonych ze sobą gniazd]].
| + | === Opis gatunku === |
| − | | + | '''Królowa''' |
| − | U ''Myrmica rubra'' występują królowe [[mikrogina|mikroginiczne]], które przez pewien czas traktowano jako odrębny gatunek - ''[[Myrmica microrubra]]''. Na podstawie badań morfometrycznych i genetycznych rozpoznano, że istnienie dwóch wariantów królowych jest wyrazem różnych strategii rozmnażania. Przypuszcza się również, jakoby mikroginy mogły być wyodrębniającym się zaczątkowym gatunkiem pasożyta. Wiele jednak jest w tej kwestii wciąż niejasności i wymaga wyjaśnień.
| |
| − | Mikroginy mogą towarzyszyć normalnej wielkości królowym w gnieździe, jako [[pasożytnictwo|pasożyty]] obligatoryjne. Z potomstwa mikroginy dużo częściej niż od normalnej wielkości matki pojawia się potomstwo płciowe (do blisko 40 krotności przebicia), natomiast produkcja robotnic jest w dużej mierze ograniczona.
| |
| − | | |
| − | Poczwarki nie są kryte [[kokon|oprzędem]], w przeciwieństwie do mrówek wyżej stojących w ewolucji (Lasius, Formica, Camponotus). [[larwa|Larwy]] często karmione są przez położenie na kawałkach upolowanych owadów lub ułożenie części zdobyczy bezpośrednio na larwie. Mrówki te mają również złożony system komunikacji feromonalnej. W hodowli są wyjątkowo destrukcyjne dla miękkich materiałów gniazdowych i należą do mrówek niedbających o jego czystość.
| |
| − | | |
| − | [[Plik:Myrmica_rubra_ALEX_WILD_www_myrmecos_net.jpg|thumb|300px|right|Robotnica Myrmica rubra - zdjęcie umieszczone za zgodą autora. Autorem zdjęcia jest Alex Wild, http://www.myrmecos.net ]]
| |
| − | | |
| − | == Wygląd == | |
| − | '''[[Królowa]]''' | |
| | :Wielkość od 5 do 7,5 mm | | :Wielkość od 5 do 7,5 mm |
| | :Kolor ciemno czerwony, tułów ciemniejszy niż u robotnic. | | :Kolor ciemno czerwony, tułów ciemniejszy niż u robotnic. |
| − | :Królowe tego gatunku są wyraźnie większe niż u reszty Myrmica.
| |
| − |
| |
| − | '''[[Robotnica]]'''
| |
| − | :Wielkość od 3,5 do 5 mm
| |
| − | :Kolor ciemno czerwony, do ciemno pomarańczowego.
| |
| | | | |
| − | Krawędzie czołowe robotnic i królowych płynnie przechodzą w wyraźne zmarszczki okalające nasadę czułków. Czułki bez dodatkowego listewkowatego lub płatowatego wyrostka, łagodnie wygięty u podstawy. Krótkie kolce propodeum. Węzełki pomostka bez urzeźbienia, lub z delikatnymi zmarszczeniami, a wierzchołek petiolusa nie spłaszczony lecz zaokrąglony.
| + | '''Samiec''' |
| − | | |
| − | '''[[Samiec]]''' | |
| | :Wielkość od 4 do 5 mm | | :Wielkość od 4 do 5 mm |
| − | :Kolor czarny. Czułki i nogi jaśniejsze. | + | :Kolor czarny. |
| − | :Trzonek czułka łagodnie wygięty u podstawy, w dodatku długi i smukły.
| |
| − | | |
| | | | |
| | + | '''Robotnica''' |
| | + | :Wielkość od 4 do 6 mm |
| | + | :Kolor ciemno czerwony, do ciemno pomarańczowego. |
| | | | |
| | ===Zobacz też=== | | ===Zobacz też=== |
| | * [[Manica rubida]] | | * [[Manica rubida]] |
| − | * [[Myrmicinae]]
| |
| − | * [[Myrmica schencki]]
| |
| − | * [[Myrmica ruginodis]]
| |
| − | * [[Myrmica microrubra]]
| |
| − |
| |
| − | ==Na podstawie==
| |
| − | *"The Ants of Poland (with reference to the myrmecofauna of Europe)" - W. Czechowski [et al.], 2012, Warszawa
| |
| − | *"The ants (Hymenoptera, Formicidae) of Poland" - W. Czechowski, A. Radchenko, W. Czechowska, 2002, Warszawa
| |
| − | *"Klucze do oznaczania Owadów Polski. Mrówki - Formicidae" - W. Czechowski, A. Radchenko, W. Czechowska, cz. 24, z. 63, 2004, Toruń
| |
| − | *[http://www.czlowiekiprzyroda.eu/Ksiazki/34.pdf "Mrówki środowisk leśnych Polski - przewodnik terenowy" - L. i A. Krzysztofiak, 2006]
| |
| − | *[http://www.antcat.org/documents/4716/Steiner_et_al_2006_J_Evol_Biol_early_online.pdf "No sympatric speciation here- multiple data sources show that the ant Myrmica microrubra is not a separate species but an alternate reproductive morph of Myrmica rubra" - Steiner (et al.), 2006]
| |
| − | * [http://www.antcat.org/documents/4715/Steiner_et_al_2006_Erratum.pdf Errata do powyższego]
| |
| − | * [http://www.miiz.waw.pl/pliki/pracownicy/czechowski/pollen-zm.pdf "Rubbish dumps reveal the diet of ant colonies- Myrmica schencki Em. and Myrmica rubra (L.) (Hymenoptera: Formicidae) as facultative pollen-eaters"- Czechowski (et al.), 2008]
| |
| | | | |
| − | ===Linki zewnętrzne===
| |
| − | * [https://sites.google.com/a/rsu5.org/invasive/maine-invasive-species/european-fire-ant-myrmica-rubra artykuł na The Maine Invasion - European fire ant. Ze zbiorem informacji na temat Myrmica rubra]
| |
| − | * [http://en.wikipedia.org/wiki/Myrmica_rubra M. rubra na angielskiej wikipedii]
| |
| − | * [http://www.antweb.org/description.do?genus=myrmica&name=rubra&rank=species M. rubra na AntWeb - zdjęcia okazów]
| |
| − | * [http://www.antcat.org/references?utf8=%E2%9C%93&search_selector=Search+for&q=myrmica+rubra&commit=Go Zbiór publikacji na temat M. rubra, w tym kilka dostępnych w internecie w postaci pdf]
| |
| − | * [http://users.v-lo.krakow.pl/~locutus/data/myrmica.rubra.html Opis na stronie Locutus'a]
| |
| | | | |
| | + | ==Linki zewnętrzne== |
| | + | * |
| | | | |
| | <!-- {{Galeria|27|Myrmica}} --> | | <!-- {{Galeria|27|Myrmica}} --> |
